مفهومی است که به واسطه‌ی پیامدهای منفی محیط‌زیستی و اجتماعی ناشی از رویکردهای توسعه‌ی یک‌جانبه‌ی اقتصادی پس از انقلاب صنعتی و تغییر نگرش بشر به مفهوم رشد و پیشرفت پدید آمده‌است. این مفهوم تلاش دارد که با نگاهی نو به توسعه، اشتباهات گذشته بشری را تکرار نکند و توسعه‌ای همه‌جانبه و متوازن را رقم بزند.

توسعه‌ی پایدار فرآیندی است که آینده‌ای مطلوب را برای جوامع بشری متصور می‌شود که در آن شرایط زندگی و استفاده از منابع، بدون آسیب رساندن به یکپارچگی، زیبایی و ثبات نظام‌های حیاتی، نیازهای انسان را برطرف می‌سازد. توسعه‌ی پایدار راه‌حل‌هایی را برای الگوهای فانی ساختاری، اجتماعی و اقتصادی توسعه ارائه می‌دهد تا بتواند از بروز مسائلی همچون نابودی منابع طبیعی، تخریب سامانه‌های زیستی، آلودگی، تغییرات آب و هوایی، افزایش بی‌رویه‌ی جمعیت، بی‌عدالتی و پایین آمدن کیفیت زندگی انسان‌های حال و آینده جلوگیری کند. توسعه‌ی پایدار فرآیندی است در استفاده از منابع، هدایت سرمایه‌گذاری‌ها، جهت‌گیری توسعه‌ی فناوری و تغییرات نهادی، با نیازهای حال و آینده سازگار باشد. توسعه‌ی پایدار که از دهه ۱۹۹۰ بر آن تأکید شد جنبه‌ای از  توسعه انسانی و در ارتباط با محیط‌زیست و نسل‌های آینده است. هدف توسعه‌ی انسانی پرورش قابلیت‌های انسانی محسوب می‌شود. توسعه‌ی پایدار به عنوان یک فرآیند در حالی که لازمه‌ی بهبود و پیشرفت است، اساس بهبود وضعیت و رفع کاستی‌های اجتماعی و فرهنگی جوامع پیشرفته را فراهم می‌آورد و باید موتور محرکه‌ی پیشرفت متعادل، متناسب و هماهنگ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تمامی جوامع و به ویژه کشورهای در حال توسعه باشد. توسعه‌ی پایدار سعی دارد به پنج نیاز اساسی زیر پاسخ گوید تلفیق حفاظت و توسعه، تأمین نیازهای اولیه‌ی زیستی انسان، دست‌یابی به عدالت اجتماعی، خودمختاری و تنوع فرهنگی و حفظ یگانگی اکولوژی.

توسعه‌ی پایدار فرآیندی است برای بدست آوردن پایداری در هر فعالیتی که نیاز به منابع و جایگزینی سریع و یکپارچه آن وجود دارد. توسعه‌ی پایدار در کنار رشد اقتصادی و توسعه‌ی بشری در یک جامعه یا یک اقتصاد توسعه یافته، سعی در تحصیل توسعه مستمر، ورای  توسعه‌ی اقتصادی دارد.

اصطلاح توسعه‌ی پایدارنخستین بار توسط باربارا وارد در اعلامیه‌ی کوکویاک درباره محیط‌زیست و توسعه به‌کار رفت. بدنبال آن پس از گزارش‌های باشگاه رم و بنیاد هامرشولد به تدریج توسعه‌ی پایدار در طی سال‌های دهه‌ی ۱۹۸۰ و از زمانی که اتحادیه‌ی بین‌المللی برای حفاظت از محیط‌زیست و منابع طبیعی راهبردهای جهانی از محیط‌زیست و منابع طبیعی با هدف کلی دستیابی به توسعه‌ی پایدار را از طریق حفاظت از منابع حیاتی (زنده) را ارائه کرد، مورد توجه جدی و اساسی اندیشمندان و متفکران توسعه قرار گرفت.

با گزارش کمیسیون جهانی محیط‌زیست و توسعه[4] موسوم به گزارش براندتلند در سال ۱۹۸۷ برای نخستین بار به‌طور رسمی مجموعه‌ای از پیشنهادها و اصول قانونی جهت دستیابی به توسعه‌ی پایدار برای کشورهای در حال توسعه فراهم آمد. سپس موضوع توسعه‌ی پایدار در کنفرانس سازمان ملل متحد در زمینه‌ی محیط‌زیست و توسعه در شهر ریودوژانیرو (به‌عنوان اجلاس زمین) به‌طور گسترده‌ای مورد توجه قرار گرفت و اداره و بهره‌برداری درست و کارا از منابع پایه، طبیعی و مالی و … برای دستیابی به الگوی مصرف مطلوب در صدر برنامه‌های جهانی قرار داد. بر اساس نتایج این اجلاس، اهداف اساسی مبتنی بر مفهوم توسعه‌ی پایدار بدین شرح اعلام شد .

1- تجدید حیات رشد اقتصادی

2- تغییر کیفیت رشد اقتصادی

۳- برآورده ساختن نیازهای ضروری اولیه

4- اطمینان از سطح پایداری جمعیت

۵- حفاظت از منابع طبیعی و ارتقاء منابع

۶- جهت‌گیری مجدد دانش فنی (دانش بومی)

۷- محیط‌زیست و تصمیم‌گیری اقتصادی

۸- جهت‌گیری مجدد روابط اقتصادی و بین‌المللی

۹- اقدام در جهت مشارکتی ساختن توسعه

در تعریف امروز توسعه پایدار 17 آرمان هدف گذاری شده است که سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی باید قوانینی وضع کنند تا شرکت ها و نهاد‌های خصوصی در این چارچوب حرکت و اقدامات خود را انجام دهند تا بتوان به توسعه پایدار دست یافت.

آرمان اول: محو فقر در کلیه اشکال آن در همه جا

آرمان دوم: محو گرسنگی، دستیابی به امنیت غذایی و بهبود تغذیه و ترویج کشاورزی پایدار

آرمان سوم: تضمین زندگی سالم و ترویج رفاه برای همه در همه گروه های سنی

آرمان چهارم: تضمین آموزش با کیفیت برابر و ترویج فرصت های یادگیری مادام العمر برای همه

آرمان پنجم: دستیابی به برابری جنسیتی و توانمدسازی همه زنان و دختران

آرمان ششم: تضمین در دسترس بودن و مدیریت پایدار آب و فاضلاب برای همه

آرمان هفتم: تضمین دسترسی به انرژی ارزان، قابل اتکا، پایدار و پیشرفته برای همه

آرمان هشتم: ترویج رشد اقتصادی پایدار و فراگیر، اشتغال کامل و بهره ور و مناسب برای همه

آرمان نهم: ایجاد زیرساخت های مناسب، ترویج صنعتی شدن پایدار و فراگیر و ترویج ابتکار

آرمان دهم: کاهش نابرابری داخل کشورها و میان آن ها

آرمان یازدهم: امن و پایدار نمودن شهرها و مکان های اسکان بشری و مقاوم نمودن آن ها در برابر حوادث بصورت فراگیر

آرمان دوازدهم: تضمین الگوهای مصرف و تولید پایدار

آرمان سیزدهم: اقدام فوری برای مقابله با تغییرات آب و هوا و تاثیرات آن

آرمان چهاردهم: حفاظت و استفاده پایدار از اقیانوس ها، دریاها و منابع دریایی برای توسعه پایدار

آرمان پانزدهم: حفاظت، بازسازی و ترویج استفاده پایدار از اکوسیستم های (زیست بوم های)خاکی، مدیریت پایدار جنگل ها، مقابله با بیابان زایی و متوقف نمودن و معكوس کردن جریان نشست زمین و متوقف نمودن از دست رفتن تنوع زیستی

آرمان شانزدهم: ترویج جوامع صلح آمیز و فراگیر برای توسعه پایدار، در اختیار قرار دادن عدالت برای همه و ساخت نهادهای موثر، پاسخگو و فراگیر در همه سطوح

آرمان هفدهم: تقویت ابزار لازم برای اجرا و احیای همکاری جهانی جهت توسعه پایدار

---